Nhân giống lan bằng công nghệ nuôi cấy mô tế bào – Hướng đi bền vững cho ngành hoa công nghệ cao #127
Reference in New Issue
Block a user
No description provided.
Delete Branch "%!s()"
Deleting a branch is permanent. Although the deleted branch may continue to exist for a short time before it actually gets removed, it CANNOT be undone in most cases. Continue?
Nhân giống lan bằng công nghệ nuôi cấy mô tế bào – Hướng đi bền vững cho ngành hoa công nghệ cao
Trong những năm gần đây, cùng với sự phát triển mạnh mẽ của nông nghiệp công nghệ cao, công nghệ nuôi cấy mô tế bào thực vật ngày càng khẳng định vai trò quan trọng trong việc bảo tồn, nhân giống và phát triển các loài cây trồng có giá trị kinh tế. Đối với ngành hoa cảnh, đặc biệt là hoa lan – một trong những dòng cây cảnh cao cấp được ưa chuộng – nuôi cấy mô được xem là giải pháp tối ưu để giải quyết bài toán nguồn giống, chất lượng và tính đồng đều.
Sau hơn một năm triển khai nghiên cứu và thử nghiệm, Viện Công nghệ sinh học – Đại học Huế đã nuôi cấy thành công một số loài lan hồ điệp và lan thuộc chi hoàng thảo bằng công nghệ nuôi cấy mô tế bào. Thành công này không chỉ giúp chủ động hoàn toàn nguồn giống mà còn mở ra triển vọng phát triển ngành sản xuất phong lan quy mô lớn, phù hợp với điều kiện sinh thái và nhu cầu thị trường tại khu vực miền Trung nói riêng và cả nước nói chung.
Nhu cầu thị trường và bài toán nguồn giống lan
Theo các nhà khoa học, nhu cầu chơi hoa lan, đặc biệt là các giống lan rừng, lan hoàng thảo, lan hồ điệp tại TP. Huế và các đô thị lớn ngày càng tăng cao. Tuy nhiên, việc khai thác lan rừng tự nhiên trong thời gian dài đã khiến nhiều loài lan quý đứng trước nguy cơ suy giảm nghiêm trọng về số lượng, thậm chí cạn kiệt nguồn gen.
Trước thực trạng đó, Viện Công nghệ sinh học – Đại học Huế đã đưa nội dung “Ứng dụng tiến bộ khoa học công nghệ để xây dựng mô hình sản xuất cây giống một số loài lan có giá trị thuộc chi hoàng thảo” vào kế hoạch nghiên cứu và phát triển. Mục tiêu đặt ra là vừa bảo tồn nguồn gen lan quý, vừa tạo ra nguồn cây giống chất lượng cao phục vụ sản xuất và thương mại hóa.
Trong xu hướng chung của ngành nông nghiệp hiện đại, nhiều đơn vị nghiên cứu và doanh nghiệp trong nước đã từng bước tiếp cận các giải pháp công nghệ sinh học tiên tiến, trong đó có công nghệ nuôi cấy mô thực vật được giới thiệu và ứng dụng rộng rãi trên các nền tảng chuyên ngành như https://vigen.vn/, góp phần lan tỏa kiến thức khoa học đến người sản xuất và nhà vườn.
https://vigen.vn/wp-content/uploads/2025/09/chuoi-var-cay-mo-5.webp
Ưu điểm vượt trội của nuôi cấy mô trong nhân giống lan
PGS.TS. Nguyễn Thị Thu Liên – Phó Viện trưởng Viện Công nghệ sinh học – cho biết, nuôi cấy mô tế bào là phương pháp nhân giống có nhiều ưu điểm vượt trội so với các phương pháp truyền thống như tách chồi hay gieo hạt. Chỉ từ một lượng rất nhỏ mẫu vật ban đầu, các nhà khoa học có thể tạo ra hàng nghìn đến hàng vạn cây giống trong thời gian ngắn, mà không cần diện tích trồng lớn.
Cây lan được tạo ra từ nuôi cấy mô có đặc điểm sinh trưởng đồng đều, sạch bệnh, giữ nguyên đặc tính di truyền của cây mẹ và có khả năng thích nghi tốt khi đưa ra môi trường tự nhiên sau giai đoạn huấn luyện. Đây là yếu tố then chốt giúp giảm rủi ro trong sản xuất, nâng cao tỷ lệ sống và giá trị thương phẩm của cây lan.
Kết quả nghiên cứu và triển vọng nhân rộng
Sau hơn một năm nghiên cứu, nhóm tác giả của Viện đã nuôi cấy thành công nhiều giống lan hồ điệp và lan hoàng thảo. Hiện tại, trong phòng thí nghiệm và vườn ươm của Viện đã có số lượng lớn cây giống in vitro và cây đã qua giai đoạn huấn luyện từ 5–6 tháng, sẵn sàng cho trồng thử nghiệm ngoài thực tế.
Mục tiêu trong thời gian tới là xây dựng mô hình trồng thử nghiệm, tổ chức tập huấn và từng bước chuyển giao quy trình kỹ thuật cho người dân, hợp tác xã và các cơ sở sản xuất hoa lan. Việc làm chủ công nghệ nuôi cấy mô không chỉ giúp giảm phụ thuộc vào nguồn giống tự nhiên mà còn tạo ra hướng phát triển nông nghiệp đô thị, nông nghiệp sinh thái phù hợp với điều kiện địa phương.
Trong bối cảnh công nghệ sinh học ngày càng được ứng dụng sâu rộng vào sản xuất nông nghiệp, nhiều quy trình kỹ thuật tiên tiến trong nhân giống cây trồng lâu năm, cây ăn quả và cây công nghiệp cũng đang được nghiên cứu, hoàn thiện, tiêu biểu như các quy trình tạo cây giống chất lượng cao bằng nuôi cấy mô được chia sẻ tại https://vigen.vn/ky-thuat-tao-cay-sau-rieng-cay-mo-chat-luong-cao/.
Hướng đi cho nông nghiệp công nghệ cao
Có thể khẳng định, việc ứng dụng công nghệ nuôi cấy mô tế bào trong nhân giống lan là hướng đi đúng đắn, phù hợp với xu thế phát triển nông nghiệp công nghệ cao và kinh tế xanh. Không chỉ giúp bảo tồn nguồn gen thực vật quý hiếm, công nghệ này còn tạo nền tảng cho sản xuất hàng hóa quy mô lớn, nâng cao giá trị kinh tế và mở ra cơ hội khởi nghiệp bền vững cho người dân.
Trong thời gian tới, với sự hỗ trợ từ các chương trình khoa học – công nghệ và sự tham gia của doanh nghiệp, việc thương mại hóa cây giống lan nuôi cấy mô hứa hẹn sẽ trở thành một ngành nghề tiềm năng, góp phần đa dạng hóa sản phẩm nông nghiệp và nâng cao thu nhập cho người sản xuất.